De vereniging
Doelstellingen
De Belgische Vereniging voor Stralingsbescherming is een wetenschappelijke vereniging onder de juridische vorm van een VZW. Volgens artikel drie van de statuten (6 juni 2021) heeft zij tot doel de verspreiding van kennis en de verdere wetenschappelijke, ethische en organisatorische ontwikkeling van de stralingsbescherming te bevorderen.
Daartoe zal de Vereniging ondermeer:
- Haar leden objectieve en hoogwaardige informatie verschaffen over alle aspecten van de bescherming tegen ioniserende stralingen;
- Bijdragen tot de kennis van de stralingsbescherming bij alle belanghebbende personen en verenigingen;
- De verdere ontwikkeling van de stralingsbescherming bevorderen door diverse wetenschappelijke disciplines samen te brengen en door contacten op nationaal en internationaal niveau te onderhouden;
- Onafhankelijk adviezen verlenen over diverse aspecten van de stralingsbescherming.
De organisatie van deze activiteiten is toevertrouwd aan een bestuursorgaan (het Bestuur). Het Bestuur legt de procedures vast voor een transparante werking van de Vereniging op basis van een onpartijdige wetenschappelijke gegrondheid en oprechtheid van de expertise en stelt eveneens een ethische code op voor de uitoefening van functies in de stralingsbescherming en waakt over haar naleving.
Lidmaatschap
De vereniging is samengesteld uit professionals werkzaam in het domein van de stralingsbescherming en andere personen die belang stellen in de bescherming tegen ioniserende stralingen.
Elke kandidatuur moet voorgedragen worden door twee leden. De kandidaat leden worden aanvaard bij volstrekte meerderheid van de leden op de jaarlijkse statutaire "Algemene Vergadering".
Ontstaan en ontwikkeling van de vereniging
50 Years Belgian Society for Radiation Protection (BVS-ABR-IRPA) 1963 - 2013
The Belgian itinerary in the history of radiation protection - Lessons and perspectives
By Gilbert Eggermont and Claire Stiévenart-Godeau
Annalen van de Belgische Vereniging voor Stralingsbescherming Vol 41 nr 4, 2016
Na ondertekening van het Verdrag van Rome tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie (Euratom) werden op 2 februari 1959 de Europese basisnormen "voor de bescherming der bevolking en der werkers tegen de aan ioniserende straling verbonden gevaren" als richtlijn gepubliceerd.
Verschillende Belgen hebben medegewerkt aan deze belangrijke Europese basisnormen. Zij lagen ook aan de basis van de eerste Belgische reglementering. Vele van deze prominenten waren ook de bezielers van de oprichting van onze Vereniging.
De Belgische Vereniging voor Stralingsbescherming werd opgericht in 1963, hetzelfde jaar waarin het eerste "koninklijk besluit houdende algemeen reglement op de bescherming van de bevolking en van de werknemers tegen het gevaar van de ioniserende stralingen" gepubliceerd werd.
Professor Halter was de eerste Voorzitter. Professor Hublet schreef bij zijn overlijden op 13 juli 1981:
"Professor HALTER, als directeur-generaal van de Administratie van de Openbare Hygiëne was voor een groot deel verantwoordelijk voor het opstellen van dit besluit en nadat hij verschillende personen vanuit de disciplines verbonden met de talrijke aspecten van de radioprotectie had geraadpleegd, schreef hij hun op 3 april 1963 een brief die steeds in ons bezit is, waardoor hij een samenkomst voorstelde met als doel het oprichten van een Belgische Vereniging voor Stralingsbescherming, wetenschappelijke vereniging met een pluridisciplinair karakter. Zo werd hij stichtend lid van onze vereniging waarvan hij voorzitter werd met zijn alombekende dynamisme en meesterschap. Hij werd eveneens stichtend lid van de IRPA, internationale federatie van de nationale verenigingen voor stralingsbescherming. Ik herinner mij nog een reis naar Parijs met hem en met mijn collega's RECHT* en LAFONTAINE, in december 1964 bij welke gelegenheid wij deelnamen aan de voorafgaande discussies voor het oprichten van de IRPA."
* Pierre Recht, gewezen Directeur van het directoraat Bescherming van de Gezondheid, Euratom.
Op 9 april 1963 werden de Statuten van de Vereniging tijdens de stichtings-vergadering vastgelegd.
De lijst van de STICHTENDE LEDEN geeft het multidisciplinair karakter van de vereniging weer:
- G. ANDRE, Ingenieur, directeur van het Departement Radium van de Union Minière du Haut Katanga
- R. BOULENGER, Fysicus, hoofd van de afdeling Stralingscontrole van het Studiecentrum voor Kernenergie
- J. BOUQUIAUX, Scheikundige, Directeur van het Laboratorium Scheikunde en Fysica van het I.H.E
- A. DE WEVER, Geneesheer, Inspecteur Generaal van de Gezondheidsinstellingen bij het Ministerie van Volksgezondheid en van het Gezin
- M. FAES, Geneesheer, Hoofd van het Departement Geneeskunde van het Studiecentrum voor Kernenergie
- J. GOENS, Ingenieur, Directeur-Generaal van het Studiecentrum voor Kernenergie
- S. HALTER, Geneesheer, Directeur-Generaal van het bestuur Volksgezondheid bij het Ministerie van Volksgezondheid en van het Gezin
- P. HUBLET, Geneesheer, Inspecteur bij de Administratie van de Arbeidshygiëne en de -geneeskunde bij het Ministerie van Arbeid en Tewerkstelling
- A. LAFONTAINE, Geneesheer, Directeur-Generaal bij het Instituut voor Hygiëne en Epidemiologie
- A. LAURENT, Ingenieur, Directeur-Generaal van de Administratie van de Arbeidsveiligheid bij het Ministerie van Arbeid en Tewerkstelling
- P. RILLAERTS, Ingenieur bij het Commissariaat van de Kernenergie
- A. UYTDENHOEF, Geneesheer, Directeur-Generaal van de Administratie van de Arbeidshygiëne en -geneeskunde bij het Ministerie van Arbeid en Tewerkstelling
- J. VAN BENEDEN, Geneesheer, Professor Hygiëne aan de Universiteit van Luik, oud minister, Voorzitter van de Hoge Gezondheidsraad
In het begin had de Vereniging onderdak gevonden in het Instituut voor Hygiëne en Epidemiologie (nu Wetenschappelijk Instituut Volksgezond-heid Louis Pasteur). Hier werden de vergaderingen van het Bureau en de meeste wetenschappelijke bijeenkomsten gehouden tot 2009 onder de leiding van de opeenvolgende voorzitters. Nadien werden de veraderingen van het Bureau en de meeste wetenschapppelijke bijeenkomsten gehouden in de lokalen van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle.
- 1963 - 1964 Dr. S. HALTER
- 1965 - 1966 Ir. G. ANDRE
- 1967 - 1968 Dr.Sc. J. HOSTE
- 1969 - 1970 Dr. A. LAFONTAINE
- 1971 - 1972 Dr. M. FAES
- 1973 - 1974 Dr. P. DE PLAEN
- 1975 - 1976 Dr.Sc. O. SEGAERT
- 1977 - 1978 Ir. A. OSIPENCO
- 1979 - 1980 Ir. R. NUYTS
- 1981 - 1982 Dr. P. HUBLET
- 1983 - 1984 Ir. G. FIEUW
- 1985 - 1986 Dr. J.M. CORDIER
- 1987 - 1988 Dr.Sc. P. SCHONKEN
- 1989 - 1990 Ir. J. DELHOVE
- 1991 - 1992 Dr. L. de THIBAULT de BOESINGHE
- 1993 - 1994 Dr.Sc. J. GARSOU
- 1995 - 1996 L. BAEKELANDT
- 1997 - 1998 Dr. C. THIELEMANS
- 1999 - 2000 Dr.Sc. H. VANMARCKE
- 2001 - 2002 Ir. H. DRYMAEL
- 2003 - 2004 Ir. P. KOCKEROLS
- 2005 - 2006 Dr. M. VAN EIJKEREN
- 2007 A. DEBAUCHE
- 2008 Dr. P. SMEESTERS
- 2009 - 2010 Dr. Sc. G. EGGERMONT
- 2011 - 2012 Ir. J.P.SAMAIN
- 2013 - 2014 Dr. Sc. F. HARDEMAN
- 2015 - 2016 Dr. P. SMEESTERS
- 2017 - 2018 Ir. M. SONCK
- 2019 - 2020 Ir. P. FROMENT
- 2021 - 2022 Dr. Sc. C. MOMMAERT
- 2023 - 2024 Ir. Pierre KOCKEROLS
In 1963 waren er reeds 178 leden, terwijl in 2024 dit aantal rond 400 schommelde.
Werking van de vereniging
Artikel 9 van de statuten bepaalt dat de Vereniging bestuurd wordt door een bestuur samengesteld uit de volgende personen (allen leden):
- een voorzitter (dagelijks bestuur)
- eerste ondervoorzitter (toekomstig voorzitter, dagelijks bestuur),
- tweede ondervoorzitter (uittredend voorzitter),
- secretaris-generaal (dagelijks bestuur),
- adjunct-secretaris-generaal (toekomstig secretaris-generaal),
- penningmeester,
- bestendige secretaris.
Het Bestuur omvat verder nog ten hoogste twaalf leden.
Raadgevers kunnen toegevoegd worden om specifieke problemen te bestuderen. Behalve de uittredende voorzitter kunnen gewezen voorzitters uitgenodigd worden de vergaderingen van het Bestuur bij te wonen en ze kunnen een functie van raadgever zonder stemrecht bekleden.
Het Bureau vergadert acht tot tien maal per jaar. Buiten de gewone bestuurs-vergaderingen komen ook werkgroepen samen. Momenteel zijn zo o.a. de werkgroepen "communicatie " en "ethiek" werkzaam.
De vereniging richt wetenschappelijke vergaderingen in met één of meerdere uiteenzettingen, die gevolgd worden door een gedachtenwisseling. Er wordt meestal gewerkt met thematische vergaderingen tijdens dewelke een bepaald onderwerp uitgediept wordt. Naargelang het onderwerp wordt een namiddag of een hele dag voorzien. Hierbij kunnen buitenlandse specialisten uitgenodigd worden. Ook wordt gestreefd naar een evenwicht tussen de onderwerpen om aan de wensen van alle ledengroepen tegemoet te komen. De lijst van thema's geeft hierover verdere toelichting.
Samen met andere verenigingen worden regelmatig gemeenschappelijke bijeenkomsten ingericht: o.a. met de "Belgian Nuclear Society", de "Belgische Vereniging voor Nucleaire Geneeskunde", de "Nederlandse Vereniging voor Stralingshygiëne", de "Société Française de Radioprotection" en de "Fachverband für Strahlenschutz". Deze bijeenkomsten kunnen de vorm krijgen van een symposium van twee of drie dagen.
De Belgische Vereniging voor Stralingsbescherming is aangesloten bij de "International Radiological Protection Association" (IRPA) wat de internationale contacten bevordert en toelaat uitwisselingen te realiseren van de publicaties met de zusterverenigingen. IRPA telt zowat 15000 leden ver-spreid over de meeste landen van de wereld.
De vereniging heeft ook meer aandacht besteed aan het openbaar debat over het vreedzaam gebruik van kernenergie. Vergaderingen werden in het verleden belegd om de vragen van bepaalde groepen uit de maatschappij te beantwoorden. Zo werden o.a. de vertegenwoordigers van de landbouwers, de leerkrachten en de civiele bescherming uitgenodigd op vergaderingen. Er werd ook een wedstrijd voor leraren georganiseerd om een leerboek radioprotectie, uitgegeven door de Commissie van de Europese Unie, te promoten.
Publicaties
De vereniging publiceert periodiek "Annalen" waarin o.m. de uiteenzettingen opgenomen worden die tijdens de wetenschappelijke vergaderingen worden voorgedragen. Het Bureau kan beslissen ook andere artikels te publiceren.
Actuele informatie die de leden van de vereniging aanbelangt, zoals parlementaire vragen of aangekondigde congressen wordt onder de leden verspreid door middel van een driemaandelijkse "Newsletter".
De leden ontvangen deze publicaties. Niet-leden kunnen de "Annalen" aankopen per nummer. De leden kunnen zich tegen gunstprijs abonneren op het tijdschrift "Health Physics" en op sommige andere publicaties.
Inkomsten van de vereniging
De vereniging heeft steeds de nadruk gelegd op haar onafhankelijkheid (hoewel de statuten dit niet uitdrukkelijk vermelden), en deze is steeds bepalend is voor het gedrag van haar leden. Daarom berust de werking van de Vereniging principieel op de lidmaatschapsbijdragen. Dit neemt niet weg dat voor het financieren van omvangrijke projecten de steun wordt gezocht van officiële instellingen en firma's door giften of bv. het ter beschikking stellen van vergaderzalen.
De lidmaatschapsbijdrage wordt ieder jaar door de Algemene Vergadering vastgelegd. Meestal wordt er geen deelname in de onkosten van de vergaderingen gevraagd tenzij het gaat om een symposium of een belangrijke vergadering waarbij bv. buitenlandse sprekers uitgenodigd worden.