Alle materie is opgebouwd uit atoomkernen en elektronen.
De meeste atoomkernen die we op deze wijze rondom ons vinden veranderen niet: zij zijn stabiel. Naast deze stabiele atoomkernen bestaan er ook vele instabiele kernen. Deze veranderen spontaan door het uitzenden van deeltjes of straling. Men zegt van deze kernen dat ze radioactief zijn en het uitzenden van deze deeltjes of straling noemt men radioactief verval.

Dit radioactief verval gebeurt gemiddeld in een karakteristieke tijdspanne die in de meeste gevallen veel kleiner is dan de leeftijd van de aarde. Dit maakt dat momenteel het merendeel van de radioactieve kernen op aarde reeds verdwenen zijn. Enkele van deze radioactieve kernen bestaan echter tot vandaag nog steeds op aarde. Hiernaar wordt verwezen als "natuurlijke radioactiviteit". De radioactieve kernen kunnen echter ook op kunstmatige wijze aangemaakt worden in kernreactoren en deeltjesversnellers.

De uitgezonden deeltjes of straling worden "ioniserende straling" genoemd, aangezien zij voldoende energie bezitten om elektronen uit atomen los te maken en aldus de materie te ioniseren. Naast radioactieve kernen zijn er ook nog de toestellen die in staat zijn om dergelijke ioniserende straling uit te zenden: deeltjesversnellers en x-stralen apparaten.

Raadpleeg de UNEP brochure 'Straling: effecten en bronnen'. Deze is grotendeels gebaseerd op de bevindingen van het Wetenschappelijk Comité van de Verenigde Naties inzake de gevolgen van atoomstraling (UNSCEAR), een hulporgaan van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties, waarvoor het secretariaat wordt waargenomen door het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP).

Deze brochure is oorspronkelijk opgesteld in het Engels. De Nederlandse vertaling werd verzorgd door het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (België), het Studiecentrum voor Kernenergie (België), de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (Nederland) en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Nederland). In geval van verschillen tussen taalversies heeft de origineel versie voorrang.
Ook beschikbaar in het Frans, Duits en Engels.