60 YEARS BVS-ABR

Radio-ACT wetenschapswedstrijd

Radioactiviteit is overal, maar we kunnen het niet waarnemen met onze zintuigen. Hoe kunnen we dan radioactiviteit meten? Hoe kunnen we ons beschermen tegen de schadelijke gevolgen van radioactiviteit? Welke zijn de uitdagingen van vandaag en morgen?

Dit zijn enkele vragen waarmee stralingsbescherming zich bezighoudt. De Belgische Vereniging voor Stralingsbescherming (BVS-ABR) is de wetenschappelijke organisatie die zich zet actief in dat domein. Dat doet ze al 60 jaar! Om die verjaardag te vieren, organiseerde de BVS-ABR een wedstrijd, waarin middelbare scholieren van het 5^e en 6^e jaar kunnen deelnemen.

Doelstelling

Tijdens de wedstrijd werkten de scholieren een wetenschappelijk project uit dat beoordeeld zal worden door een professionele vakjury. Op die manier maken ze kennis met de verschillende disciplines verbonden aan stralingsbescherming, zoals fysica, biologie, wiskunde, aardrijkskunde, sociale wetenschappen, … Daarnaast stimuleerde de wedstrijd de teamskills, creativiteit en kritisch-wetenschappelijk denken van leerlingen.

Uitdaging

Vorm een team van maximum 6 leerlingen uit de derde graad secundair onderwijs binnen éénzelfde school in België.
Verzeker de betrokkenheid van ten minste begeleidende 1 leerkracht.
Neem vrijblijvend deel aan het online kick-off event (zie opname of bekijk de slides)
Bedenk samen met je leerkracht een actuele onderzoeksvraag in stralingsbescherming, en ga aan de slag om een oplossing te zoeken die wetenschappelijk onderbouwd is.

Voorbeelden van uitdagingen zijn:

Hoe zou de ideale ruimtebasis op de maan eruitzien, waarbij astronauten worden beschermd tegen kosmische straling?
Hoe kunnen we op een efficiënte manier een tumor in een patiënt bestrijden, waarbij we het gezonde weefsel zo min mogelijk beschadigen en risico’s vermijden voor het ziekenhuispersoneel)
Hoe kan je bij medische beeldvorming een stralingsdosis verzekeren die zo laag als redelijkerwijs mogelijk is voor de patiënt en het ziekenhuispersoneel?
Hoe kan je veilig een kerncentrale ontmantelen, met aandacht voor de bescherming van de werknemers, het publiek en de omgeving?
Hoe kan je nucleaire energie veiliger maken, met aandacht voor de bescherming van de werknemers, het publiek en de omgeving?
Hoe kan je de bevolking en de omgeving beschermen tegen een onverwachte grote lozing van radioactief materiaal in het leefmilieu?
Hoe kan je de bevolking aanmoedigen om actie te ondernemen in hun huizen om het radonrisico te beperken?

Heb je zelf een goed idee van een uitdaging in stralingsbescherming? Dien het in bij je registratie. Met je team kan je beroep doen op een expert in stralingsbescherming aangeboden door onze vereniging die je doorheen heel de wedstrijd begeleidt.
Documenteer de oplossing én het proces hoe je tot deze oplossing bent gekomen (op papier, via illustraties en/of video), en stuur het naar de wedstrijdorganisatie.

Finale

Tijdens de finale op 17 november 2023 presenteerde een geselecteerd aantal teams hun project en hun oplossing voor een jury van experten op een creatieve manier. Het publiek evenement werd georganiseerd door BVS-ABR in Brussel (Académie Royale de Belgique, Hertogstraat 1, Brussel). Tijdens de aansluitende prijsuitreiking namen de drie winnende teams hun prijs in ontvangst.

Resultaten en prijzen

Het St. Maarten Instituut uit Aalst heeft de wedstrijd RadioACT! gewonnen.

De winnaars kozen voor het thema Radioactiviteit in kaart - Onderzoek in zorgstad Aalst. Andere groepen werkten rond thema’s als ruimtevaart, medische toepassingen, de lozing van radioactieve stoffen en de impact op mens en milieu.

Pierre Kockerols, voorzitter van de BVS: “Met deze wedstrijd wilden we mensen van verschillende generaties maar met gedeelde interesses samenbrengen. We hopen dat we met dit initiatief jonge mensen hebben kunnen inspireren en ons domein, stralingsbescherming, beter kenbaar maken. Wie weet nemen ze over een aantal jaar de fakkel van ons over.”

Een zeskoppige jury bestaande uit stralingsexperts beoordeelde de verschillende inzendingen. Het bleef echter tot op het laatste moment spannend, want de aanwezigen konden tijdens de finale ook hun stem uitbrengen, die mee in rekening werd gebracht voor het eindtotaal.

Het podium zag er als volgt uit:

1 Sint-Maarteninstituut (Aalst) - Radioactiviteit in kaart: Onderzoek in zorgstad Aalst
2 IPES (Tubize) - Projet Rad-IA: Intelligence artificielle et radiothérapie ? Pourquoi pas ?
3 MAST (Brugge) - Welke impact zou een plutoniumbom (type Trinity) in België hebben, wanneer die in Brussel valt en hoe kunnen we ons beschermen tegen de vrijgekomen straling?

De winnaars worden met de hele klas getrakteerd op een gegidst bezoek aan Tabloo, het bezoekerscentrum van de Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen (NIRAS) in Dessel. In Tabloo kunnen ze nog meer leren over radioactiviteit, radioactief afval en onderzoek naar nieuwe nucleaire toepassingen. Bovendien krijgen de eerste drie ploegen een geldprijs waarmee ze didactisch materiaal voor de klas kunnen kopen.

Over BVS-ABR

De Belgische Vereniging voor Stralingsbescherming (BVS-ABR) een wetenschappelijke vereniging, die aandacht heeft voor de bescherming tegen de mogelijke gevaren van ioniserende straling. Ze bestaat uit een 400-tal leden van professionals in stralingsbescherming verspreid over diverse sectoren zoals de medische sector, de nucleaire sector, de industrie, de transportsector, de overheid en onderzoeksinstellingen. De Vereniging viert dit jaar zijn 60-jarig bestaan en organiseert diverse activiteiten, waaronder deze wedstrijd.

Video opnamen van het finale event:

Introductie

Radioactiviteit in beeld: onderzoek in zorgstad Aalst door SMI Aalst

Heeft radioactieve straling effect op koemelk? door PISO Tienen

Intelligence artificielle et radiothérapie ? door IPES Tubize

Welke impact zou een plutoniumbom (type Trinity) in België hebben, wanneer die in Brussel valt en hoe kunnen we ons beschermen tegen de vrijgekomen straling? door MAST Brugge

Waarom gebruikt men lood als stralingsbescherming en wat is het recyclageproces ervan? door KA Beveren

Radioactief Lek in Brugge: Onderzoek naar de Impact op Mens en Milieu door MAST Brugge

Kan kernenergie gebruikt worden voor ruimtereizen? door PISO Tienen

Hoe kunnen we ons op aarde beschermen tegen een zonnestorm? door PISO Tienen

Pers: